بهترین فیلم و سریال های ابراهیم حاتمی کیا
حاتمی کیا یکی ازکارگردان‌های مطرح و نام آشنای سینما، به خصوص درسینمای جنگ است. او تنها فیلمساز ایرانی نیست که جنگ را در آثارش واکاوی می‌کند، گو اینکه فیلمسازان جوانی طی سال‌های اخیر قدم در این راه گذاشته و فیلم‌های خوش ساختی در این حیطه ارائه داده‌اند. اما برخی از آثار حاتمی‌کیا با مضمون جنگ همچنان از آثار قابل بحث و پرمعنای سینمای ما است.
ابراهیم حاتمی کیا هم مثل بسیاری ازهمکارانش، سینما را از ساخت فیلم کوتاه آغازکرده است. فیلم‌هایی که نشان از قریحه و استعداد او درکارگردانی داشته، همچنان بسیاری ازآثارکوتاه او را تجربه‌های قابل تاملی توصیف می‌کنند. حاتمی کیا یکی ازکارگردان‌های مطرح و نام آشنای سینما، به خصوص درسینمای جنگ است. او تنها فیلمساز ایرانی نیست که جنگ را در آثارش واکاوی می‌کند، گو اینکه فیلمسازان جوانی طی سال‌های اخیر قدم در این راه گذاشته و فیلم‌های خوش ساختی در این حیطه ارائه داده‌اند. اما برخی از آثار حاتمی‌کیا با مضمون جنگ همچنان از آثار قابل بحث و پرمعنای سینمای ما است. او چند سالی است که سرگرم ساخت سریال حضرت موسی است. در این مطلب نگاهی انداختیم به کارنامه ابراهیم حاتمی کیا، راوی قصه‌های ناشنیده جنگ.
اینجا می‌خوانید نهفتن فهرست
1 فیلم خروج | ۱۳۹۸
2 فیلم به وقت شام | ۱۳۹۶
3 فیلم بادیگارد | ۱۳۹۴
4 فیلم چ | ۱۳۹۲
5 فیلم گزارش یک جشن | ۱۳۸۹
6 فیلم دعوت | ۱۳۸۷
7 سریال حلقه سبز | ۱۳۸۶
8 فیلم به نام پدر | ۱۳۸۴
9 فیلم به رنگ ارغوان | ۱۳۸۳
10 فیلم ارتفاع پست | ۱۳۸۰
11 فیلم موج مرده | ۱۳۷۹
12 سریال خاک سرخ | ۱۳۷۹
13 فیلم روبان قرمز | ۱۳۷۷
14 فیلم آژانس شیشه‌ای | ۱۳۷۶
15 فیلم بوی پیراهن یوسف | ۱۳۷۴
16 فیلم برج مینو | ۱۳۷۴
17 فیلم خاکستر سبز | ۱۳۷۲
18 فیلم از کرخه تا راین | ۱۳۷۱
19 فیلم وصل نیکان | ۱۳۷۰
20 فیلم مهاجر | ۱۳۶۸
21 فیلم دیده بان | ۱۳۶۷
22 آمار مخاطبان فیلم های ابراهیم حاتمی کیا؛ محبوب‌ترین کارگردان یک نسل
23 فیلم‌های به نمایش درنیامده ابراهیم حاتمی کیا
24 ده فیلم پرتماشاگر ابراهیم حاتمی کیا
بهترین فیلم ها و سریال های ابراهیم حاتمی کیا بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند
فیلم خروج | ۱۳۹۸
خروج فیلم متفاوتی در کارنامه حاتمی‌کیا است. او این بار نیز مثل بسیاری از آثارش نقدی را مطرح می‌کند. این فیلم داستان گروهی از کشاورزان روستایی را روایت می‌کند که شرکت سهامی آب، هنگام تخلیه سد آب شور به اشتباه آب را روانه زمین‌های کشاورزی آنها می‌کند و باعث خرابی تمامی محصولات آنها می‌گردد. آنها پس از آن که از طریق مسئولان سد، دهیار، بخشدار و امام جمعه موفق به حل مشکل‌شان نمی‌شوند، تصمیم می‌گیرند که نزد رئیس‌جمهور بروند و مشکل‌شان را با او در میان بگذارند. این گروه با تراکتور از روستای خود به سمت تهران عازم می‌شوند و طولی نمی‌کشد که خبر سفر آنها در تمام رسانه‌ها پخش می‌شود و این موضوع باعث ایجاد محبوبیت و مشکلاتی برای آنها می‌شود.
فیلمی که بر اساس گفته‌های حاتمی‌کیا بر اساس داستانی واقعی ساخته شده است. برخی منتقدان بزرگترین هدف و آرمان این فیلم را رسمیت بخشیدن به حق اعتراض و مطالبه‌گری توصیف کردند و برخی دیگر ساختار فیلم را یکی از نقاط ضعف آن می‌دانند.
فیلم به وقت شام | ۱۳۹۶
یونس و علی، پدر و پسر خلبانی هستند که مأموریت ویژه‌شان به پرواز درآوردن یک هواپیمای ایلیوشین-۷۶ در تِدمُر به سمت دمشق است. آنها باید مردمی را که تحت ظلم داعش هستند، به وسیله این پرواز نجات دهند؛ اما در این راه مشکلات زیادی در انتظار آنها است. هادی حجازی‌فر و بابک حمیدیان دو بازیگر محوری این فیلم هستند. صحبت‌های حاتمی‌کیا وقتی برای دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی «به وقت شام» به روی سن اختتامیه جشنواره فجر رفت یکی از حواشی این فیلم سینمایی است. او گفت: «من فیلمساز وابسته‌ام. من فیلمساز این نظامم. من ۳۰ سال است که روی این سن می‌آیم و می‌روم، بار اولم نیست. باید تقدیر کنم از سازمان اوج که واقعا سربازان گمنام هستند. افرادی مانند رشیدپور واژه‌هایی در این باره می‌سازند که مطرح می‌شود. من اعتراض می‌کنم به صداوسیما و از شبکه سه شکایت به خدا می‌برم. حاج قاسم سلیمانی می‌گوید من برای «به وقت شام» گریه کردم اما اُف بر آن کسی که می‌گوید این فیلم کمدی است. من افتخار می‌کنم فیلمی درباره مدافعان حرم ساخته‌ام و افتخار می‌کنم بابت ساخت این فیلم از عزیزی مثل حاج قاسم سلیمانی هدیه گرفتم. » این فیلم در اکران با استقبال نسبتا خوبی رو به رو شد. حال آنکه نتوانست از منتقدان امتیاز زیادی بگیرد.
فیلم بادیگارد | ۱۳۹۴
پرویزپرستویی در این فیلم بار دیگر در مقام قهرمان فیلم‌های حاتمی‌کیا ظاهر شد. بادیگارد نیز از جمله فیلم‌های سیاسی حاتمی‌کیا است. این اثر درباره بادیگاردی است به نام «حیدر» که وظیفه حفاظت از مسؤولان بلندپایه کشور را برعهده دارد. حیدر شخصیت آرمانگرایی است که مسائلی را در کارش می‌بیند و این مسائل او را نسبت به کارش دچار تضاد و شک و تردید می‌کند. برخی از منتقدان این فیلم را شعاری و شبیه به یک بیانیه سیاسی توصیف کردند.
فیلم چ | ۱۳۹۲
چ یکی از بزرگترین و پر خرج‌ترین آثار حاتمی‌کیا است. فیلمی که داستان دو روز از زندگی مصطفی چمران طی نبرد پاوه در جریان شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردها در ایران را به تصویر می‌کشد. او این بار نقش قهرمان قصه‌اش را به فریبرز عرب‌نیا سپرد. چ را می‌توان از جمله فیلم‌های حاتمی‌کیا دانست که مخالفان سرسخت بسیاری دارد و در مقابل بسیاری این فیلم را در زمره آثار درخشان کارنامه او توصیف می‌کنند. برخی از نقدهای پیرامون فیلم درباره قصه و نحوه شخصیت‌پردازی است.
فیلم گزارش یک جشن | ۱۳۸۹
یکی از جنجالی‌ترین آثار حاتمی‌کیا گزارش یک جشن است. فیلمی که تا به امروز رنگ پرده را ندیده و توقیف است! فیلمی که پس از حوادث سیاسی سال ۱۳۸۸ ساخته شد و نقدهای تندی را مطرح می‌کند. برخی از منتقدان این فیلم را ادامه نگاه حاتمی‌کیا در آژانس شیشه‌ای دانستند. اما خالق اثر معتقد است به هیچ وجه قصد نداشته دنباله فیلم پرطرفدارش را بسازد. یکی از موضوعاتی که در زمان نمایش فیلم در جشنواره فیلم فجر از سمت منتقدان زیاد به آن اشاره شد، نمادپردازی حاتمی‌کیا در فیلم است. حاتمی‌کیا در پاسخ منتقدان اثرش درباره نمادپردازی در فیلم پاسخ داد: «هنر در جهان شرق شباهت‌هایی زیادی با زیردریایی دارد. گاهی می‌توان روی آب نفس کشید، بعضی وقت‌ها باید زمان زیادی زیر آب بود و زمانی باید وسط آب ماند و این بستگی به فضای جامعه دارد. در این فیلم هم نمادها وجود دارد اما دلیل این نمادها خارج از متن است و به فضای جامعه برمی‌گردد.»
فیلم دعوت | ۱۳۸۷
از دعوت به عنوان زنانه‌ترین فیلم حاتمی‌کیا نام می‌برند. حاتمی‌کیا این فیلم را با یک فیلمنامه‌نویس خانم (چیستا یثربی) بصورت مشترک نوشت. فیلمی که اساسا ارتباطی با ساخته‌های پیشین کارگردانش ندارد و از مفاهیم دیگری حرف می‌زند. حاتمی کیا این بار کاملا روی موضوعات اجتماعی تمرکز کرد.
سریال حلقه سبز | ۱۳۸۶
حلقه سبز دومین سریال ابراهیم حاتمی‌کیا است. داستان این سریال در مورد جوانی است معلول که دچار مرگ مغزی شده و پزشکان در صدد انتقال قلب او به یک گیرنده قلب بر می‌آیند. روح حسن مخالف این کار است زیرا می‌داند در این صورت باید به عالم دیگری هجرت کند. یک دانشجو پزشکی به نام گلبهار قادر به دیدن و ارتباط با روح حسن است. او در قبال درخواست حسن برای انتخاب گیرنده قلبش به حسن کمک می‌کند. ابراهیم حاتمی‌کیا در زمان تصویربرداری این سریال آن را یکی از بهترین کارهای حرفه‌ای خود در سال‌های گذشته خواند و گفت: حلقه سبز عصاره تمام افکار و هنر من در زمینه سینما، دین، اخلاق، ازدواج، پزشکی و پیوند است. اگر جهان بینی‌ای را که الان داشتم آن زمان می‌داشتم، به جای ساخت هریک آثار قبلی خود یک حلقه سبز می‌ساختم.» تجربه موفق همکاری حمید فرخ‌نژاد و ابراهیم حاتمی‌کیا باز هم تکرار شد و این سریال یکی از نقش‌های سخت و خاصی است که فرخ نژاد در کارنامه دارد.
فیلم به نام پدر | ۱۳۸۴
منتقدان سینمایی به نام پدر را ضد جنگ‌ترین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا می‌دانند. این فیلم درباره رابطه یک پدر بسیجی و دختر جوانش است که مین‌های باقیمانده از دوران جنگ باعث مجروح شدن دخترش می‌شود. حاتمی‌کیا در مورد این فیلم در یادداشتی آورده است: «بعد از نامرادی‌های فیلم موج مرده گفته بودم دیگر از دنیای نسل جنگ فیلمی نخواهم ساخت؛ ولی به نام پدر نقض این ادعا ست. قطعا شما نیز همچون خودم دلیل می‌خواهید. صادقانه می‌گویم که هیچ جوابی جز انتظار پاسخ آن از درون فیلم به نام پدر ندارم؛ اجازه دهید یادی کنم از ناجی خودم در بدترین شرایط عمر کاریم. درست در اوج فشار، عصبیت، ناامیدی، خشم، بغض و بی‌راهی که خدا برای هیچ اهل ذوقی نصیب نکند، به نام پدر مثل فانوس دریایی مرا از دریای پر تلاطم به رنگ ارغوان خارج کرد. اگر نبود به نام پدر من با آن حال شکسته‌ام به کدامین چاه پناه می‌بردم و چه تناقضی است در این عالم هنر که تو از وضعیت پیش آمده برای یکی به دیگری پناه می‌بری و هیچ نوش دارویی به این اندازه توان شفا بخشی نداشت.»
فیلم به رنگ ارغوان | ۱۳۸۳
به رنگ ارغوان فیلمی سیاسی است. «شفق» یکی از اعضای گروه سیاسی که اوائل انقلاب از ایران خارج شده، پس از سال‌ها تصمیم می‌گیرد برای دیدن دخترش «ارغوان» که دانشجوی دانشکده جنگل‌داری است، مخفیانه به ایران بازگردد. یکی از مأمورین امنیتی به نام «هوشنگ»، به عنوان دانشجو وارد دانشکده می‌شود و از امکانات مدرن امنیتی استفاده می‌کند تا با کنترل ارغوان، شفق را به دام اندازد. در این میان بین او و ارغوان رابطه‌ای عاطفی به‌وجود می‌آید. همکاری مجدد حمید فرخ‌نژاد با حاتمی‌کیا در این فیلم هم تماشایی است. ابراهیم حاتمی‌کیا این بار مستقیم به جریانات سیاسی در اثرش اشاره کرد و همین موضوع باعث شد تا فیلم ۵ سال توقیف بماند. هر چند که برخی دیگر از مخاطبان این فیلم آن را اثری عاشقانه می‌دانند و معتقدند حاتمی‌کیا در این فیلم عشق را در بستری سیاسی به تصویر کشیده است. حاتمی‌کیا زمان دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی برای به رنگ ارغوان تاکید کرد: «این فیلم ساخته شد تا جاودانه بماند. من خوشحال و ممنونم از عزیزانی که باعث این اتفاق شدند. چیزی که باید بگویم این است که به امثال ما اعتماد کنید.»
فیلم ارتفاع پست | ۱۳۸۰
ارتفاع پست تجربه فیلمنامه‌نویسی مشترک ابراهیم حاتمی‌کیا و اصغر فرهادی است. فیلمی متفاوت‌تر از ساخته‌های پیشین ابراهیم حاتمی‌کیا، برداشت شده از قصه‌ای واقعی و مطابق با حال و هوای مردمان دهه ۸۰. این بارلحن انتقادی حاتمی‌کیا برنده‌تر و مشخص‌تر است. قاسم به همراه همسر، فرزند و خانواده‌اش سوار بر هواپیمایی می‌شوند با هدف ربودن هواپیما و سفر به جایی که بتوانند زندگی بهتری داشته باشند. آنها معترض به وضعیت زندگی و آینده نامعلوم‌شان هستند. این فیلم از نگاه بسیاری از کارشناسان در زمره بهترین فیلم‌های اجتماعی سینمای ایران دسته‌بندی می‌شود. فیلمی که درزمان خود آسیبی اجتماعی را به تصویر کشید و بعد از گذشت سال‌ها این فیلم دچار گذشت زمان نشده است. ارتفاع پست یکی از پرافتخارترین و تحسین برانگیزترین فیلم‌های حاتمی کیا و البته سینمای ایران است.
فیلم موج مرده | ۱۳۷۹
پس از تجربه موفق روبان قرمز، پرویز پرستویی و آزیتا حاجیان در موج مرده نیز همبازی شدند. فیلمی که با مشکلاتی در اکران رو به رو شد و برخی از منتقدان سینمایی در آن زمان معتقد بودند که این فیلم را نمی‌توان در ادامه تجربه‌های موفق پیشین او دستبه‌بندی کرد. حاتمی‌کیا دریکی از جلسات نقد و بررسی این فیلم با اشاره به تقابل و تعارض دو نسل در چند فیلم اخیر خود اظهار داشت: «من در شناخت فرزند خود نیز با مشکل مواجه هستم، در موج مرده نیز هنوز نتوانسته‌ام حبیب را خوب بشناسم و خود را نسبت به سردار راشد نزدیکتر می‌بینم.»
سریال خاک سرخ | ۱۳۷۹
خاک سرخ از تجربه‌های موفق حاتکی‌کیا در عرصه سریال‌سازی است. پرویز پرستویی بازیگر موفق بسیاری از آثار او در این سریال بار دیگر با او هم مسیر شد. حاتمی‌کیا قصه لیلا را در این سریال روایت کرد. دختری که سال‌های قبل از انقلاب از خانواده‌اش جدا شده و در پی حوادثی در جستجوی کشف هویت خویش است. لیلا در اوج سرخوشی است و می‌خواهد با کسی که دوستش دارد، ازدواج کند. اما در شب عروسی‌اش می‌فهمد که پدر و مادرش افراد دیگری هستند. او سراغ آنها را می‌گیرد و تا خرمشهر که جنگ شده، می‌رود. در میانه راه، همسرش با بمباران جنگنده‌های عراقی کشته می‌شود و او تنها به شهری غریب می‌رود. در آنجا مادرش را پیدا می‌کند، اما پدرش اسیر عراقی‌ها می‌شود و فقط می‌توانند از بین دیواری، همدیگر را ببینند. مهتاب کرامتی، لاله اسکندری، حبیب رضایی و هما روستا، بهناز جعفری و امیرآقایی دیگر بازیگران این سریال خوش ساخت بودند.
فیلم روبان قرمز | ۱۳۷۷
این فیلم یکی از تحسین برانگیزترین آثار منتقدان سینمایی است. روبان قرمز فاصله معنا داری با سایر ساخته‌های حاتمی‌کیا دارد. تصورش غیر ممکن بود که ابراهیم حاتمی‌کیا پس از فیلم جنجالی آژانس شیشه‌ای به سراغ فیلمنامه‌ای با مضمون روبان قرمز برود. حاتمی‌کیا با این اثر بار دیگر مخاطبانش را غافلگیر کرد. او این بار دوربینش را از پایتخت، به برهوتی برد که سه شخصیت اصلی نه درکلام، بلکه درفرم وتمثیل، پیام اصلی اثر را منتقل می‌کنند. بازی پرویز پرستویی، رضا کیانیان وآزیتا حاجیان سه شخصیت اصلی این فیلم مورد تخسین منتقدان سینمایی قرار گرفت.
فیلم آژانس شیشه‌ای | ۱۳۷۶
بعد از بازخوردها و مخالفت‌هایی که حاتمی کیا برسرساخته‌های پیشین متحمل شد، آژانس شیشه‌ای را نوشت. آنقدر که احساس کرد بی‌هیچ خود سانسوری در این مقطع از حضور حرفه‌ای خود در سینما هر آنچه در ذهن و قلبش دارد را بازگو کند. طبیعی بود که فیلمنامه آژانس شیشه‌ای در گرفتن پروانه ساخت دچار مشکل شود و بسیاری از مدیران فرهنگی آن زمان، این فیلم را پرریسک توصیف کنند. شاید اگر نظر موافق بیت رهبری با ساخت این فیلم نبود، آژانس شیشه‌ای هم وجود نداشت. حاتمی‌کیا زمان ساخت این فیلم در اوج پختگی دوران حرفه‌ای‌اش قرار داشت. انتخاب فیلمنامه‌ای که بسیاری آن را برداشتی از فیلم بعد از ظهر سگی سیندی لومت توصیف می‌کنند، چینش بازیگران و انتخاب درست نقش‌های محوری و بسیاری از جزئیاتی که در این فیلم گنجانده شده، آژانس شیشه‌ای را به فهرست فیلم‌های ماندگار سینمای ایران و البته یکی از سیاسی‌ترین فیلم‌های سال‌های اخیر اضافه کرده است. آژانس شیشه‌ای در شانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، با ۱۴ نامزدی و دریافت ۹ سیمرغ بلورین در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین موسیقی متن، بهترین تدوین، و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، و نیز یک دیپلم افتخار برای دیگر نامزد در رشته بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، به رکوردی چشم‌گیر در تاریخ جشنواره فیلم فجر دست یافت. فیلم در اکران با استقبال زیادی رو‌به‌رو شد و ۶ نامزدی و دریافت دو تندیس زرین در دومین جشن سینمای ایران در رشته‌های بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد نیز از مهم‌ترین جوایز این فیلم است. هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر نیز در سال ۱۳۷۷ این فیلم را به عنوان «بهترین فیلم سیاسی پس از انقلاب اسلامی» و جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت در سال ۱۳۹۷ آن را به عنوان «بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس» انتخاب کرد. انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران در سال ۱۳۸۷ این فیلم را به عنوان یکی از ۵ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران پس از انقلاب برگزید.
فیلم بوی پیراهن یوسف | ۱۳۷۴
از نگاه منتقدان بوی پیراهن یوسف درادامه روند رو به رشد او در سینمای ایران است. حضور علی نصیریان و نیکی کریمی در این فیلم به عنوان دو بازیگر محوری، تماشایی است و شاید بی‌تردید می‌توان از بوی پیراهن یوسف این تعبیر را داشت که از معدود آثاری است که معنی درست انتظار را به تصویر کشیده است. فصل رسیدن علی نصیریان به اتوبوس آزادگان همراه با موسیقی فرامو نشدنی مجید انتظامی را نمی‌توان از خاطر برد.
فیلم برج مینو | ۱۳۷۴
برج مینو با بازی علی مصفا و نیکی کریمی داستان زوجی است که در اولین روزهای زندگی مشترک خود راهی اصفهان می‌شوند تا ماه عسل خود را درهتل شاه عباسی بگذرانند، اما یک نامه مسیر آنها را، بدون آنکه داماد قصه تمایلی داشته باشد، به جزیره مینو و دکلی که در زمان جنگ با برادر شهید شده همسرش برپا کرده بودند، می‌کشاند. «موسی» دراین قصه مامور شده تا به عنوان تنها فرد باقی مانده از همرزمانش، دکل را جمع کند ولی همسرش می‌خواهد آنجا را به عنوان یادگاری برادرش حفظ کند و تقلای این دو بر سر دکل، یادآور روزهایی از جنگ می‌شود که نیروهای عراقی کمی آن سوتر از دکل حضور داشتند. علی مصفا و نیکی کریمی دو بازیگر اصلی حاتمی‌کیا در این فیلم انتخاب شدند و بسیاری از سکانس‌های این فیلم بالای دکل می‌گذرد؛ دکلی که ارتفاع کمی هم نداشت و همین دغدغه‌ای جدی برای حاتمی‌کیا بود که آیا بازیگرانش از پس از این کار برمی‌آیند یا خیر. برج مینو با فاصله کمی از بوی پیراهن یوسف ساخته شد. با این حال عموم منتقدان برج مینو را تجربه موفق‌تری در کارنامه حاتمی‌کیا می‌دانند.
فیلم خاکستر سبز | ۱۳۷۲
خاکستر سبز پس ازموفقیتِ غیرِمنتظره از کرخه تا راین ساخته شد. از کرخه تا راین انتظارات را از حاتمی‌کیا به مراتب بالاتر برد و فروش خوب فیلم درگیشه، نشان داد که توجه مردم به ساخته‌های حاتمی‌کیا بیشتر شده است. او در خاکستر سبز بر خلاف ساخته‌های پیشین، زاویه دیدش را تغییر داد. «هادی به منظور انجام تحقیقات خود جهت فیلمسازی روانه کرواسی می‌شود. عزیز، دوست هادی درجریان مسافرت او به کرواسی با در اختیار قراردادن یک نوار کاست، یک قطعه عکس، و یک نیمه پلاک از او برای یافتن دختری به نام فاطمه کمک می‌گیرد. هادی به وسیله آشنایی با زنی به نام حنیفه که آشنا به زبان فارسی است به جستجوی فاطمه می‌پردازند. در این میان هادی پی به رابطه قبلی عزیز و فاطمه برده و متوجه می‌شود که آنها قصد ازدواج داشته‌اند که این مطلب توسط اصغر دوست مشترک میان عزیز و هادی پنهان می‌شود.» این فیلم تجربه تازه‌ای برای حاتمی‌کیا محسوب می‌شد. با این حال این اثر هم نمره خوبی از منتقدان سینمایی گرفت.
فیلم از کرخه تا راین | ۱۳۷۱
حتی کسانی که با سینما غریبه‌اند نام این فیلم را زیاد شنیده‌اند و علاقه مندان سینما آن را درفهرست فیلم‌های مهم دفاع مقدس قرار می‌دهند. از کرخه تا راین هم در کارنامه حاتمی‌کیا و هم در فهرست فیلم‌های سینمای جنگ ایران اتفاق غافلگیر کننده‌ای است. حاتمی‌کیا دراین فیلم به سراغ سرنوشت چند قربانی شیمیایی درجنگ ایران و عراق رفت. فیلمی که محصول ایران و آلمان است و بازی چشم نواز علی دهکردی و هما روستا درآن فراموش نشدنی است. از کرخ تا راین فصل تازه‌ای در کارنامه ابراهیم حاتمی‌کیا است. قهرمان او این بار در فضایی دور از وطنش، در سکانسی فراموش نشدنی در کنار رود راین از آنچه به او رفته است و بینایی‌اش را گرفته، به خدا اعتراض می‌کند. موسیقی زیبا و ماندگار مجید انتظامی را هم نباید دراین فیلم فراموش کرد.
فیلم وصل نیکان | ۱۳۷۰
وصل نیکان بعد از دو تجربه موفق پیشین حاتمی‌کیا، فیلم متوسطی ازنگاه منتقدان ارزشگذاری شد. حاتمی‌کیا از خاکریز فاصله گرفت و فیلمی ساخت که در فضای شهری روایت می‌شود. یکی از حواشی پررنگ این فیلم درآن زمان، تقابل مخملباف و حاتمی کیا بود. برخی معتقد بودند حاتمی‌کیا «وصل نیکان» را در واکنشی اعتراضی به «عروسی خوبان» مخملباف ساخته است. اما حاتمی‌کیا منکر این موضوع شد. «وصل نیکان» در چهارمین جشنواره دفاع مقدس دیده شد و جوایزی را به خود اختصاص داد.
فیلم مهاجر | ۱۳۶۸
حاتمی‌کیا در اظهارنظری درباره فیلم مهاجرگفته است: «من را به خاطر اینکه درفیلم مهاجر از نام امام خمینی استفاده کرده بودم در جشنواره‌های اروپایی هو می‌کردند. دریکی ازهمین نمایش‌ها و جشنواره که من را هو کردند، مخملباف پایم را گرفت و به من گفت هیچ واکنشی نشان نده! بعدها که می‌خواستند از کرخه تا راین را در نمایش‌های خارجی نشان دهند کلی حالم بد شد و مخالفت کردم.» واقعیت این است که حاتمی‌کیا بعد ازساخت «دیده بان»، فصلی نو درسینمای جنگ را آغاز کرد و مهاجر برای بسیاری از سینمایی نویسان و منتقدان فیلم مهمی محسوب می‌شود. شاید این جمله از تهماسب صلح‌جو حق مطلب را درباره «مهاجر» بهتر ادا می‌کند: «مهاجر پیش از آنکه حکایت خشم و خون و کین و ستیز باشد، توصیف بی‌پیرایه دوستی‌های پایدار است.»
فیلم دیده بان | ۱۳۶۷
ابراهیم حاتمی‌کیا با این فیلم رسما به سینمای ایران معرفی شد. دیده بان در آن سال نگاه و زبان متفاوت‌تری به جنگ داشت و حاتمی‌کیا با این فیلم نگاه‌های بسیاری را متوجه خود کرد. او در دیده بان ما را به دل جنگ می‌برد و با شکل دیگری از ارتباط‌های انسانی رو به رو می‌شویم. باید این را هم در نظر داشت که دهه ۶۰ موقعیت جدیدی برای فیلمسازانی محسوب می‌شد که سعی داشتند از مهم‌ترین اتفاق سیاسی- اجتماعی کشورکه همان جنگ بود، صحبت کنند و فیلمسازانی از جمله ابراهیم حاتمی‌کیا از دریچه تازه‌ای جنگ را روایت کردند. این فیلم با حضور در هفتمین جشنواره فیلم فجر توانست نظر مثبت منتقدان و سینماگران را به خود جلب و جایزه ویژه هیات داوران برای بهترین کارگردانی و همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم (بخش فیلم‌های اول و دوم) را کسب کند.
آمار مخاطبان فیلم های ابراهیم حاتمی کیا؛ محبوب‌ترین کارگردان یک نسل
ابراهیم حاتمی‌کیا ابتدای مهرماه متولد شده است. او که از ۲۵ سالگی روی صندلی کارگردانی نشست تا به امروز ۲۱ فیلم سینمایی ساخته که ۱۹تای آن اکران عمومی شده است. در ادامه نگاهی آماری خواهیم داشت بر تعداد مخاطبان آثار اکران شده او به عنوان کارگردان. در حالیکه او در چند فیلم (از جمله فیلم خودش) بازی کرده و کار پسرش را هم تهیه کرده است.
دهه ۶۰؛ فیلم‌هایی که مولفه او شدند
ابراهیم حاتمی کیا که دانش‌آموخته کارگردانی سینما از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است، نیمه اول دهه ۶۰ را به ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند پیرامون جنگ سپری کرد و در سال ۱۳۶۵ اولین تجربه کارگردانی‌اش را با ساخت فیلم «هویت» با بازی جلیل فرجاد، رضا اسدی و علی غلامی از سر گذراند. «هویت» هیچگاه در سینماهای ایران اکران عمومی نشد و مستقیم سر از تلویزیون درآورد.
«دیده‌بان» دومین اثر حاتمی‌کیا که در سال ۱۳۶۷ و با نقش‌آفرینی بازیگرانی چون مهرداد سلیمانی، علیرضا حیدری، اصغر پورهاجریان، اسماعیل سلطانیان، سعید جوانشیر و… ساخته شد سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیات داوران را از هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر برای سازنده‌اش به ارمغان آورد و در شش بخش هم نامزد دریافت جایزه شد. حاتمی‌کیا با «دیده‌بان» نامش را سر زبان‌ها انداخت و نوید ظهور یک کارگردان خوش‌ذوق را به سینمای آن روزها داد.
«دیده‌بان» در ۳۱ خرداد ۱۳۶۸ در سینماهای ایران اکران شد و توانست نزدیک به ۸۷۰ هزار نفر را به سالن‌های سینما بکشاند و جایگاه ۱۹ جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال را از آن خود کند. در آن سال فیلم جنگی «افق» ساخته رسول ملاقلی‌پور با جذب ۲ میلیون و ۷۵۷ هزار نفر، عنوان پرتماشاگرترین اثر سال را به دست آورد.
حاتمی‌کیا در سال ۱۳۶۸ دیگر فیلم جنگی‌اش را با عنوان «مهاجر» با هنرنمایی علیرضا خاتمی، سیدابراهیم اصغرزاده، علیرضا حیدری، اصغر نقی‌زاده، غلامرضا علی‌اکبری و … ساخت. «مهاجر» بیش از «دیده‌بان» مورد تشویق واقع شد و توانست در هشتمین جشنواره فیلم فجر جایی که ساخته‌های ارزشمندی از فیلمسازان کهنه کار سینمای ایران همچون داریوش مهرجویی («هامون»)، علی حاتمی («مادر»)، مسعود کیمیایی («دندان مار») و ناصر تقوایی («ای ایران») حضور داشتند، چهار سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین موسیقی متن (کریم گوگردچی)، بهترین صداگذاری (محسن روشن) و بهترین جلوه‌های ویژه (اصغر پورهاجریان) را به نام خود کند و ابراهیم حاتمی‌کیا هم دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را به دست آورد. ضمن اینکه «مهاجر» در چهار بخش دیگر هم نامزد دریافت سیمرغ بود.
«مهاجر» که از هشتمین جشنواره فیلم فجر دست پُر بیرون آمد و استقبال نویسندگان و منتقدان را هم با خود به همراه داشت در تاریخ ۶ تیرماه سال ۱۳۶۹ در سینماهای ایران به روی پرده رفت و بیش از یک میلیون نفر از آن دیدن کردند و رتبه ۱۶ جدول پربیننده ترین آثار سال به فیلم حاتمی‌کیا تعلق گرفت. در آن سال فیلم «خواستگاری» ساخته مهدی فخیم‌زاده با بیش از ۴ میلیون و ۳۴۰ هزار تماشاگر، پرمخاطب‌ترین فیلم سال شد.
نیمه اول دهه ۷۰؛ ناامید چون ابراهیم حاتمی کیا
حاتمی‌کیا که در فیلمسازی همگام با شرایط روز حرکت می‌کرد در سال ۱۳۷۰ دست به کار ساخت فیلم «وصل نیکان» شد که پس از «هویت» دومین تجربه شهری او البته در زمان جنگ به حساب می‌آمد؛ «وصل نیکان» به اندازه «دیده‌بان» و «مهاجر» موفق نبود و تنها در بخش بهترین جلوه ویژه میدانی و تصویری (فرید امیری) از دهمین جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت جایزه شد. هرچند که فیلم حاتمی‌کیا در چهارمین دوره جشنواره دفاع مقدس در سال ۱۳۷۱، جوایز بسیاری را به دست آورد.
«وصل نیکان» با نقش‌آفرینی بازیگرانی چون حسن عباسی، کبری فرخی، حبیب‌الله بهمنی، اصغر نقی‌زاده، مهین یوزباشی، زهرا فرخی، لقمان نظیری و … و حضور افتخاری فریبرز عرب‌نیا در تاریخ ۸ مهر سال ۱۳۷۱ اکران عمومی شد و گیشه موفقی هم نداشت و در نهایت حدود ۱۳۱ هزار از فیلم دیدن کردند و جایگاهی بهتر از ۶۸ نصیب فیلم حاتمی‌کیا نشد.
نمایش چهره‌ای دیگر با فیلم از کرخه تا راین
حاتمی‌کیا در سال ۱۳۷۱ با اینکه جنگ و تبعات پس از آن همچنان دغدغه اصلی‌اش بود، در چرخشی ناگهانی دست به کار ساخت ملودرامی اشک‌انگیز و خوش‌ساخت شد که بخش اعظمی از آن در آلمان فیلمبرداری شده بود: «از کرخه تا راین». تنها بازیگر شناخته شده و حرفه‌ای فیلم، هما روستا بود و دیگر بازیگران، تقریبا از ناشناخته‌ها بودند: علی دهکردی، صادق صفایی، اصغر نقی‌زاده و چند بازیگر آلمانی مثل هانس نویمان، آندریاس کورتز، نوربرت هانزیگ و نایکل گریل.
«از کرخه تا راین» در یازدهمین جشنواره فیلم فجر درخشید و مورد تشویق نویسندگان و منتقدان نیز قرار گرفت. کسب دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین چهره‌پردازی (مسعود ولدبیگی) و کسب دو دیپلم افتخار بهترین موسیقی متن (مجید انتظامی) و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (صادق صفایی) دستاورد فیلم حاتمی‌کیا از جشنواره فیلم فجر بود. ضمن اینکه فیلم، در پنج بخش هم نامزد دریافت جایزه بود.
«از کرخه تا راین» در ۳ شهریور سال ۱۳۷۲ به اکران عمومی درآمد و به خاطر جذابیت‌های بصری کشور آلمان و تیزرهای تبلیغاتی موثر و موفق فیلم توانست نزدیک به ۲ میلیون نفر را راهی سالن‌های نمایش دهنده کند و پس از فیلم‌های «افعی» (محمدرضا اعلامی) و «قافله» (مجید جوانمرد) جایگاه سوم جدول پرتماشاگرترین های سال را از آن خود کند.
بایکوت همه‌جانبه فیلم متفاوت «خاکستر سبز»
حاتمی‌کیا که «از کرخه تا راین» را در آلمان ساخته بود برای فیلمبرداری فیلم جدیدش «خاکستر سبز» راهی کشور اسلواکی و شهر براتیسلاوا شد تا فیلمی درباره جنگ بوسنی بسازد. آتیلا پسیانی، اصغر نقی‌زاده، زلاتا پلشکوا، باربارا بوبولوا، بسیرا مینوویچ و … بازیگران «خاکستر سبز» بودند. فیلم که روایتی غیرخطی دارد و یکی از عاشقانه‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران به شمار می‌رفت.
«خاکستر سبز» در دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر نامزد ۶ جایزه شد که تنها توانست دیپلم افتخار بهترین موسیقی متن (پل هرتل) را کسب کند. نویسندگان و منتقدان استقبالی نسبی از اثر حاتمی کیا داشتند و البته فیلم در داخل مرزهای ایران ماند و در هیچ جشنواره خارجی اجازه حضور پیدا نکرد. «خاکستر سبز» در تاریخ ۶ مهر سال ۱۳۷۳ راهی پرده سینماها شد و نزدیک به ۲۵۵ هزار نفر به دیدن آن رفتند و رتبه ۴۴ جدول پربیننده‌ترین های سال به فیلم حاتمی‌کیا رسید.
موتور روشن ابراهیم حاتمی کیا؛ دو فیلم در یک سال!
سه فیلمساز صاحب سبک و توانمند، در سال ۱۳۷۴ موفق به ساخت دو فیلم شدند. رسول ملاقلی‌پور «نجات یافتگان» و «سفر به چزابه» را ساخت، حاتمی‌کیا روی صندلی کارگردانی «بوی پیراهن یوسف» و «برج مینو» نشست و مخلمباف هم دست به کار ساخت دو فیلم «گبه» و «نون و گلدون» شد. نکته جالب‌تر در مورد حاتمی‌کیا و ملاقلی‌پور بود این بود که هر دو فیلمساز در یکی از آثارشان روایت غیرخطی و بازی با زمان را در دستور کار قرار داده بودند.
حاتمی کیا در سال ۱۳۷۴ ابتدا «بوی پیراهن یوسف» را با نیکی کریمی، ستاره آن دوران و همچنین علی نصیریان یکی از پنج بازیگر پیشکسوت و کاربلد تاریخ سینمای ایران ساخت. جعفر دهقان، شیرین بینا، قاسم زارع، عزیزالله هنرآموز، حسن پورشیرازی و حمیدرضا تاج‌دوستی دیگر بازیگران فیلم بودند.
«بوی پیراهن یوسف» که ملودرامی اشک‌انگیز با موسیقی شنیدنی مجید انتظامی که در چند سکانس یقه تماشاگر را سفت می‌چسبد و یک بیست دقیقه معرکه پایانی دارد نه در جشنواره چهاردهم فیلم فجر و نه در اکران عمومی با استقبال روبرو نشد. تنها سه نامزدی در جشنواره نصیب فیلم حاتمی‌کیا شد که در آن حتی نامی هم از بازی نفس‌گیر علی نصیریان دیده نمی‌شد. «بوی پیراهن یوسف» در تاریخ ۲۰ تیر سال ۱۳۷۵ در سینماهای ایران به روی پرده رفت و حدود ۴۱۰ هزار نفر به دیدن آن رفتند و جایگاه ۳۰ جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال به فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا رسید.
«برج مینو» که نیکی کریمی، علی مصفا، محمدرضا شریفی‌نیا و حضور افتخاری علی نصیریان و حتی نام بهرام بیضایی را در بخش تدوین بر پیشانی خود می‌دید هم در چهاردهمین جشنواره فیلم فجر حتی در یک بخش هم نامزد دریافت جایزه نشد، اما نویسندگان و منتقدان به طور نسبی از فیلم استقبال کردند. «برج مینو» در تاریخ ۱۷ مرداد (حدود یک ماه پس از اکران «بوی پیراهن یوسف») اکران عمومی شد و نزدیک به ۲۵۰ هزار نفر از آن دیدن کردند و فیلم در رتبه ۴۳ جدول پرتماشاگرترین‌های سال قرار گرفت.
نیمه دوم دهه ۷۰؛ درخشش بی‌نظیر با آژانس شیشه ای
عدم توفیق دو فیلم قبلی باعث شد تا حاتمی‌کیا در سال ۱۳۷۶ بهترین فیلم کارنامه سینمایی خود را بسازد: «آژانس شیشه‌ای». پرویز پرستویی، رضا کیانیان، حبیب رضایی، قاسم زارع، صادق صفایی، بیتا بادران، بهروز شعیبی، نسرین نکیسا، محمد حاتمی، مجید مشیری، اصغر نقی‌زاده، مهرداد فلاحتگر، فرشید زارعی‌فر و … گروه بازیگران فیلم را تشکیل می‌دادند. «آژانس شیشه‌ای» در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر و در حضور دیگر آثار مطرحی چون «درخت گلابی» (داریوش مهرجویی)، «بانوی اردیبهشت» (رخشان بنی‌اعتماد)، «تولد یک پروانه» (مجتبی راعی)، «جهان پهلوان تختی» (بهروز افخمی)، «مرسدس» (مسعود کیمیایی)، «درخت جان» (فرهاد مهران‌فر) و … موفق شد ۹ سیمرغ بلورین بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد (پرویز پرستویی)، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (رضا کیانیان)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (بیتا بادران)، بهترین موسیقی متن (مجید انتظامی)، بهترین تدوین (هایده صفی‌یاری) و بهترین فیلم به انتخاب تماشاگران را به دست آورد و همچنین دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (حبیب رضایی) هم به «آژانس شیشه‌ای» تعلق گرفت. ضمن اینکه فیلم حاتمی‌کیا در چهار بخش دیگر نیز نامزد دریافت جایزه بود.
نویسندگان و منتقدان نیز به دفاع از فیلم پرداختند و «آژانس شیشه‌ای» فیلم برتر جشنواره شانزدهم فیلم فجر لقب گرفت. فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا در ۱۷ تیر سال ۱۳۷۷ در سینماهای ایران به روی پرده رفت و بیش از یک میلیون و ۲۷۵ هزار نفر تماشاگر جذب سالن‌های نمایش دهنده شدند و «آژانس شیشه‌ای» رتبه سوم جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال را از آن خود کرد. در آن سال فیلم «مرد عوضی» ساخته محمدرضا هنرمند و با هنرنمایی پرویز پرستویی عنوان پرتماشاگرترین فیلم سال را به دست آورد.
یک وسترن تمام عیار
حاتمی کیا بلافاصله پس از ساخت «آژانس شیشه‌ای» و با حفظ ترکیب برنده پرویز پرستویی – رضا کیانیان در سال ۱۳۷۷ روی صندلی کارگردانی «روبان قرمز» نشست. آزیتا حاجیان ضلع سوم مثلث تیم بازیگری بود. برخلاف گروه شلوغ بازیگری «آژانس شیشه‌ای»، داستان «روبان قرمز» تنها با سه بازیگر و در بیابان روایت می‌شد. کادر اسکوپ و تصاویر چشم‌نواز حسن پویا، تدوین هنرمندانه هایده صفی‌یاری و موسیقی شنیدنی محمدرضا علیقلی در کنار کارگردانی هوشمندانه حاتمی‌کیا، «روبان قرمز» را تبدیل به فیلمی خوش ساخت کرد که مخاطب جدی و پیگیر حتی درگیر کشف نمادها و نشانه‌های فیلم می‌شد.
دو جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر زن (آزیتا حاجیان) در بخش بین‌الملل و یک جایزه بهترین تدوین (هایده صفی‌یاری) و دیپلم افتخار بهترین فیلمبرداری (حسن پویا) در بخش سینمای ایران، تنها دستاورد «روبان قرمز» از هفدهمین جشنواره فیلم فجر بود. ضمن اینکه فیلم در شش بخش هم نامزد دریافت جایزه بود.
«روبان قرمز» در تاریخ ۱۵ دی سال ۱۳۷۸ اکران عمومی شد و طبق پیش‌بینی‌ها با استقبال عموم مواجه نشد. تنها ۱۹۴ هزار نفر از فیلم دیدن کردند و رتبه ۳۰ جدول پربیننده‌ترین‌های سال به فیلم حاتمی‌کیا تعلق گرفت.
و موجی که مُرده بود
ابراهیم حاتمی‌کیا دو سال پس از ساخت «روبان قرمز»، فیلم «موج مُرده» را با نقش‌آفرینی پرویز پرستویی، آزیتا حاجیان، پوپک گلدره، کامبیز کاشفی و قاسم زارع جلوی دوربین برد. فیلمی که تهیه کننده آن به دلیل عدم حذف برخی سکانس‌ها و پلان‌ها از نمایشش در نوزدهمین جشنواره فیلم فجر جلوگیری کرد و نشست خبری فیلم توسط حاتمی‌کیا و حلقه‌های سانسورشده در سینمای رسانه (سینما استقلال) برگزار شد.
«موج مُرده» که فیلم موفقی نبود و در کارنامه حاتمی‌کیا جایگاه قابل اعتنایی ندارد، در سال ۱۳۸۰ در سینماهای ایران به نمایش درآمد و نزدیک به ۲۳۵ هزار تماشاگر را جذب سال‌های نمایش کرد و دهه هفتاد با دو فیلم کم‌تماشاگر برای ابراهیم حاتمی‌کیا به پایان رسید.
دهه ۸۰؛ شروعی طوفانی و پایانی ناامید
ابراهیم حاتمی‌کیا در ابتدای دهه هشتاد، «ارتفاع پست» را با تیم بازیگری جدید و تازه نفس همچون حمید فرخ‌نژاد که دو سال قبل با «عروس آتش» خوش درخشیده بود، امیرکاوه آهنین جان، مهدی ساکی، امیر آقایی، احمد کاوری، رضا شفیعی‌جم، رامتین خداپناهی، شهرام قائدی و بازیگران سرشناسی چون لیلا حاتمی و گوهر خیراندیش در کنار محمدعلی اینانلو جلوی دوربین برد. فیلم خوش‌ساخت و تحسین برانگیز «ارتفاع پست» در بیستمین جشنواره فیلم فجر با استقبال مخاطبان و نویسندگان و منتقدان روبرو شد و البته تنها توانست سیمرغ بلورین فیلم منتخب تماشاگران و همچنین دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول زن (گوهر خیراندیش) را از آن خود کند.
«ارتفاع پست» در تاریخ ۲ مرداد سال ۱۳۸۱ اکران عمومی شد و حدود ۸۰۰ هزار نفر به دیدن فیلم رفتند و جایگاه ۸ جدول پرتماشاگرترین‌های سال به فیلم رسید.
عاشقانه‌ای از ابراهیم حاتمی کیا و ۵ سال توقیف
حاتمی‌کیا پس از «ارتفاع پست» عاشقانه سیاسی «به رنگ ارغوان» را در سال ۱۳۸۳ ساخت که فیلم قبل از حضور در جشنواره فیلم فجر به محاق توقیف رفت و تا سال ۱۳۸۸ رنگ پرده را ندید. حمید فرخ‌نژاد، خزر معصومی، کوروش تهامی، فرهاد قائمیان، محمدعلی اینانلو، رضا بابک، بهناز توکلی و سیدمهرداد ضیایی تیم بازیگری فیلم را تشکیل می‌دادند. «به رنگ ارغوان» در بیست‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر (۱۳۸۸) در بخش مسابقه حضور داشت و توانست پنج سیمرغ بلورین بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه، فیلمبرداری و فیلم منتخب تماشاگران را به چنگ آورد.
فیلم خوش‌ساخت «به رنگ ارغوان» که همچون اغلب آثار حاتمی‌کیا یکی از بهترین پایان‌بندی‌های تاریخ سینمای ایران را دارد، بلافاصله پس از پایان جشنواره و در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۸۸ به عنوان برنامه نوروزی سینماها به روی پرده رفت و البته با استقبال کم‌رمق تماشاگران مواجه شد و تنها حدود ۳۳۲ هزار نفر از آن دیدن کردند و فیلم در رده ۱۵ جدول پرتماشاگرترین آثار سال ایستاد.
فیلم به رنگ ارغوان؛ سیاست به سبک حاتمی‌کیا
تقابل دو نسل و ثبت رکورد برای پرویز پرستویی
حاتمی کیا در حالی که با توقیف فیلم خوش‌ساخت «به رنگ ارغوان» مواجه شده بود، در ناامیدی کامل در سال ۱۳۸۴ دست به کار ساخت «به نام پدر» شد. باز هم پرویز پرستویی همچون «آژانس شیشه ای»، «روبان قرمز» و «موج مرده» در رأس تیم بازیگری قرار داشت و گلشیفته فراهانی، کامبیز دیرباز، مهتاب نصیرپور، سیدمهرداد ضیایی، افشین هاشمی، میرطاهر مظلومی، کاظم هژیرآزاد و شبنم مقدمی دیگر بازیگران فیلم بودند.
پرویز پرستویی برای ایفای نقش در «به نام پدر» در سومین سال متوالی حضور در جشنواره فیلم فجر، پس از «مارمولک» و «بید مجنون» سومین سیمرغ بلورینش را هم گرفت. ضمن اینکه سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (مهتاب نصیرپور) و بهترین چهره‌پردازی (مهرداد میرکیانی) و همچنین دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه هم به «به نام پدر» تعلق گرفت و کمی ار ناراحتی توقیف «به رنگ ارغوان» کاسته شد.
«به نام پدر» در ۱۸ مرداد سال ۱۳۸۵ و در سالی که زنده یاد رسول ملاقلی‌پور آخرین ساخته‌اش «میم مثل مادر» را بر پرده سینماها داشت، اکران عمومی شد و نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر تماشاگر را با خود همراه کرد و در جایگاه ۱۱ جدول پربیننده‌های سال قرار گرفت.
ناموفق در خارج از محدوده
حاتمی‌کیا برای اولین دست به کار ساخت ملودرامی شد که هیچ غرابتی با جنگ و آدم‌ها و شرایط جنگ و وقایع پس از آن نداشت: «دعوت». فیلمی اپیزودیک با تمرکز بر محوریت «سقط جنین» با حضور انبوهی از ستارگان دنیای بازیگری آن دوران. هنرمندانی چون مهناز افشار، محمدرضا فروتن، مریلا زارعی، لیلا اوتادی، پژمان بازغی، رضا بابک، گوهر خیراندیش، ثریا قاسمی، فرهاد قائمیان، مجید مشیری، نگار فروزنده، سحر جعفری جوزانی، محمدرضا شریفی‌نیا، سیامک انصاری و …
«دعوت» بدون حضور در جشنواره فیلم فجر در تاریخ ۳ مهر سال ۱۳۸۷ در سینماهای ایران به روی پرده رفت و یکی از پرتماشاگرترین آثار حاتمی‌کیا لقب گرفت. نزدیک به یک میلیون و ۱۰۰ هزار مخاطب روانه سالن‌های سینما شدند و فیلم حاتمی‌کیا رتبه ۴ جدول پربیننده‌ترین‌های سال را از آن خود کرد. «دعوت» با اینکه از جانب مردم با استقبال مواجه شد اما از دیدگاه نویسندگان و منتقدان جایگاه محکمی در کارنامه ابراهیم حاتمی کیا به دست نیاورد و به خاطره‌ها پیوست.
دهه ۹۰؛ به رخ کشیدن هنر کارگردانی
ابراهیم حاتمی‌کیا در دهه نود چهار فیلم ساخت که سه تای آنها به لحاظ تسلط کارگردانی در جایگاه ویژه کارنامه هنری او قرار می‌گیرند: «چ»، «بادیگارد» و «به وقت شام».
«چ» که به دو روز از زندگی شهید چمران در جریان نبرد پاوه می‌پردازد در سال ۱۳۹۲ و با حضور فریبرز عرب‌نیا، سعید راد، مریلا زارعی، بابک حمیدیان، مهدی سلطانی، امیررضا دلاوری، خسرو شهراز و … ساخته شد و در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر برنده پنج سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (بابک حمیدیان)، بهترین تدوین (مهدی حسینی‌وند)، بهترین صدا (بهمن اردلان، علیرضا علویان)، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (محسن روزبهانی) و جلوه‌های ویژه بصری (سیدهادی اسلامی) شد.
«چ» در تاریخ ۲۱ اسفند سال ۱۳۹۲ به عنوان برنامه نوروزی اکران شد و در نهایت توانست نزدیک به ۴۲۰ هزار تماشاگر را با خود همراه کند و رده ۹ جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال را به نام خود بزند.
«بادیگارد» و باز هم همکاری با پرویز پرستویی پس از ده سال دوری و باز هم کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد و حضور دیگر بازیگرانی چون مریلا زارعی، بابک حمیدیان، امیر آقایی، شیلا خداداد، محمود عزیزی، دیبا زاهدی، پریوش نظریه، فرهاد قائمیان، احسان امانی، محمد حاتمی و پدرام شریفی.
«بادیگارد» در سی‌و‌چهارمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و علاوه بر سیمرغ پرویز پرستویی، جایزه بهترین جلوه‌های ویژه میدانی و بصری (سیدهادی اسلامی) را هم از آن خود کرد. ضمن اینکه در چهار بخش هم نامزد دریافت جایزه بود.
«بادیگارد» در تاریخ ۲۶ اسفند سال ۱۳۹۴ و به عنوان برنامه نوروزی سال ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شد و بیش از یک میلیون تماشاگر از آن دیدن کردند و جایگاه ۹ جدول پربیننده‌ترین آثار سال به فیلم حاتمی‌کیا تعلق گرفت.
دو سال پس از ساخت «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا همگام با شرایط روز در سال ۱۳۹۶ دست به کار ساخت فیلم «به وقت شام» با محوریت موضوع داعش شد. فیلمی اکشن و تریلر با حضور بازیگرانی چون هادی حجازی‌فر، بابک حمیدیان، پیر دغر، خالد السید، لاله مرزبان و…
۳ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، بهترین موسیقی متن (کارن همایون فر) و بهترین صداگذاری (علیرضا علویان) دستاورد «به وقت شام» از سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر بود. با وجود استقبال داوران از فیلم، نویسندگان و منتقدان فیلم را تحویل نگرفتند اما «به وقت شام» در اکران عمومی که در ۲۳ اسفند سال ۱۳۹۶ و باز هم به عنوان برنامه نوروزی انجام شد، بیش از یک میلیون و ۶۲۸ هزار نفر مخاطب را به سالن‌های سینما کشاند و رتبه ۴ جدول پرتماشاگرترین آثار سال را به خود اختصاص داد.
و فرودی بدموقع هنگام خروج
آخرین ساخته ابراهیم حاتمی کیا در دهه ۹۰، فیلمی ضعیف و غیرقابل تصور بود: «خروج». فیلمی با حضور بازیگرانی جدید در کارنامه سینمایی حاتمی‌کیا. بازیگرانی از نسل دهه شصت و هفتاد مثل فریبرز قریبیان، جهانگیر الماسی، آتش تقی‌پور، اکبر رحمتی، مهدی فقیه و بازیگران دیگری چون پانته آ پناهی‌ها، کامبیز دیرباز، سام قریبیان، گیتی قاسمی، محمدرضا شریفی‌نیا، محمد فیلی، حمید ابراهیمی و …
«خروج» با اینکه از سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر که در دوران چسبیده به شیوع کرونا برگزار شده بود، دو سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی (مهرداد میرکیانی) و بهترین جلوه‌های ویژه بصری (محمد برادران) را به دست آورد اما از جانب نویسندگان و منتقدان و همچنین مخاطب جشنواره با عدم استقبال مواجه شد. «خروج» در دوران کرونا به صورت آنلاین اکران شد و توانست نزدیک به ۱۲۰ هزار نفر را با خود همراه کند.
شاید ندانید
در «بوی پیراهن یوسف» نزدیک به ده درصد از فیلم را علیرضا زرین‌دست فیلمبرداری کرد که به دلیل اختلاف او با ابراهیم حاتمی کیا بر سر نورپردازی نماهای شب که بخش اعظمی از فیلم را تشکیل می‌داد، عزیز ساعتی جایگزین زرین‌دست شد.
فریبرز عرب‌نیا در سکانس پایانی و فینال فیلم به دلیل اینکه موعد قراردادش به پایان رسیده بود حضور نیافت و ابراهیم حاتمی‌کیا مجبور به استفاده از شخص دیگری در نقش شهید چمران شد.
پرویز پرستویی تا به حال ۶ جایزه اصلی دوران برگزاری جشنواره فیلم فجر را به دست آورده که سه تای آنها برای حضور در فیلم‌های ابراهیم حاتمی‌کیاست: «آژانس شیشه‌ای»، «به نام پدر» و «بادیگارد»
فیلم‌های به نمایش درنیامده ابراهیم حاتمی کیا
ابراهیم حاتمی کیا در سالی که «به رنگ ارغوان» را بر پرده سینماها داشت، فیلم سیاسی «گزارش یک جشن» را با نقش‌آفرینی بازیگرانی چون رضا کیانیان، رویا تیموریان، مریلا زارعی، بهروز شعیبی، طناز طباطبایی، داریوش ارجمند، شبنم مقدمی، اصغر نقی زاده، سیامک صفری، محمد کارت و … جلوی دوربین برد. فیلمی که پس از عدم موفقیت در بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر (۱۳۸۹) هم از جانب داوران و هم نویسندگان و منتقدان و حتی مخاطبان تا به امروز به محاق توقیف رفت و همچنان خبری از اکرانش نیست.
«گزارش یک جشن» در بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر تنها در دو بخش بهترین صدابرداری (آرش برومند) و بهترین طراحی صحنه و لباس (سارا سمیعی) نامزد دریافت جایزه شد.
جدول تعداد تماشاگران آثار اکران شده ابراهیم حاتمی کیا
به ترتیب تاریخ اکران
ردیف نام فیلم سال ساخت تاریخ اکران سال اکران تعداد تماشاگران رتبه توضیحات
۱ دیده بان ۱۳۶۷ ۳۱ خرداد ۱۳۶۸ ۸۶۹,۸۹۵ ۱۹
۲ مهاجر ۱۳۶۸ ۶ تیر ۱۳۶۹ ۱,۰۱۳,۱۱۲ ۱۶
۳ وصل نیکان ۱۳۷۰ ۸ مهر ۱۳۷۱ ۱۳۱,۱۷۲ ۶۸
۴ از کرخه تا راین ۱۳۷۱ ۳ شهریور ۱۳۷۲ ۱,۹۶۳,۴۳۵ ۳
۵ خاکستر سبز ۱۳۷۲ ۶ مهر ۱۳۷۳ ۲۵۲,۳۶۵ ۴۴
۶ بوی پیرهن یوسف ۱۳۷۴ ۲۰ تیر ۱۳۷۵ ۴۰۹,۴۶۲ ۳۰
۷ برج مینو ۱۳۷۴ ۱۷ مرداد ۱۳۷۵ ۲۴۹,۸۷۶ ۴۳
۸ آژانس شیشه ای ۱۳۷۶ ۱۷ تیر ۱۳۷۷ ۱,۲۷۷,۸۹۵ ۳
۹ روبان قرمز ۱۳۷۷ ۱۵ دی ۱۳۷۸ ۱۹۴,۰۲۴ ۳۰
۱۰ موج مرده ۱۳۷۹ اول فروردین ۱۳۸۰ ۲۳۴,۷۳۱ ۲۴
۱۱ ارتفاع پست ۱۳۸۰ ۲ مرداد ۱۳۸۱ ۱۳۸۱ ۸۰۶,۰۵۸ ۸
۱۲ به نام پدر ۱۳۸۴ ۱۸ مرداد ۱۳۸۵ ۵۹۲,۷۰۵ ۱۱
۱۳ دعوت ۱۳۸۷ ۳ مهر ۱۳۸۷ ۱,۱۰۰,۹۲۲ ۴
۱۴ به رنگ ارغوان ۱۳۸۳ ۲۸ بهمن ۱۳۸۸ ۱۳۸۹ ۳۳۲,۹۹۸ ۱۵
۱۶ چ ۱۳۹۲ ۲۱ اسفند ۱۳۹۲ ۱۳۹۳ ۴۱۸,۰۱۵ ۹
۱۷ بادیگارد ۱۳۹۴ ۲۶ اسفند ۱۳۹۴ ۱۳۹۵ ۱,۰۴۷,۳۵۹ ۷
۱۸ به وقت شام ۱۳۹۶ ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ ۱۳۹۷ ۱,۶۲۸,۹۶۸ ۴
۱۹ خروج ۱۳۹۸ ۲۴ فروردین ۱۳۹۹ ۱۲۰,۰۰۰
اکران آنلاین
میانگین تعداد تماشاگران ۷۰۲,۳۸۸
ده فیلم پرتماشاگر ابراهیم حاتمی کیا
ردیف نام فیلم سال ساخت تاریخ اکران سال اکران تعداد تماشاگران رتبه
۱ از کرخه تا راین ۱۳۷۱ ۳ شهریور ۱۳۷۲ ۱,۹۶۳,۴۳۵ ۳
۲ به وقت شام ۱۳۹۶ ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ ۱۳۹۷ ۱,۶۲۸,۹۶۸ ۴
۳ آژانس شیشه ای ۱۳۷۶ ۱۷ تیر ۱۳۷۷ ۱,۲۷۷,۸۹۵ ۳
۴ دعوت ۱۳۸۷ ۳ مهر ۱۳۸۷ ۱,۱۰۰,۹۲۲ ۴
۵ بادیگارد ۱۳۹۴ ۲۶ اسفند ۱۳۹۴ ۱۳۹۵ ۱,۰۴۷,۳۵۹ ۷
۶ مهاجر ۱۳۶۸ ۶ تیر ۱۳۶۹ ۱,۰۱۳,۱۱۲ ۱۶
۷ دیده بان ۱۳۶۷ ۳۱ خرداد ۱۳۶۸ ۸۶۹,۸۹۵ ۱۹
۸ ارتفاع پست ۱۳۸۰ ۲ مرداد ۱۳۸۱ ۱۳۸۱ ۸۰۶,۰۵۸ ۸
۹ به نام پدر ۱۳۸۴ ۱۸ مرداد ۱۳۸۵ ۵۹۲,۷۰۵ ۱۱
۱۰ چ ۱۳۹۲ ۲۱ اسفند ۱۳۹۲ ۱۳۹۳ ۴۱۸,۰۱۵ ۹