قیمت دلار پس از حذف ارز 4200؛ کاهش یا افزایش؟

پیش بینی قیمت دلار بازار آزاد و یا تک نرخی آینده پس از حذف دلار 4200 تومانی باتوجه به مولفه های تقاضای واقعی و غیرواقعی ارز پس از 4 سال نظام چندقیمتی و رانتی قابل ارزیابی و کشف است. اگرچه عده ای قویا معتقدند که حذف دلار ترجیحی باعث جهش ارزی خواهد شد و باید به انتظار دلار 50 هزار تومانی نشست، اما مساله به این صورت خطی نیست و باید پیچیدگی های بازار را در نظر گرفت تا بتوان قیمت های آینده را پیش بینی کرد. 

حذف دلار 4200 تومانی به معنای حذف میلیاردها دلار تقاضای ساختگی برای دریافت ارز ترجیحی است که در حالت عادی کاربردی ندارد، اما متقاضیان آنرا با هدف فروش در بازار آزاد خواستار هستند. ضمن اینکه وجود دلار 4200 تومانی بر بازار نیما نیز فشار وارد می کند، زیرا بانک مرکزی در سالهای اخیر با خلق ریال به بازار نیما مراجعه کرده و میلیاردها دلار تقاضای جدید ایجاد می کرد تا بتواند ارز تامین کرده و به واردکنندگان با نرخ 4200 تومانی پرداخت کند. این دور باطل تا زمانی که دلار ترجیحی برچیده نشود ادامه دارد و ذخایر ارزی کشور را نابود می کند و بر بازار نیما نیز فشار به سمت بالا وارد خواهد کرد.

درصورتی که دولت ارز ترجیحی معادل دلار 4200 تومانی را کلا حذف کند و آنرا به بهانه گندم و دارو حفظ نکند، حجم زیادی از تقاضای کاذب کنار می رود. به عنوان مثال؛ کل نیاز کشور به "جو" سالانه یک میلیون تن است، اما واردکنندگان متقاضی واردات 4 میلیون تن در سال هستند! با حذف ارز ترجیحی بساط این اضافه تقاضاها جمع شده و بازار واقعی می شود.

11 میلیارد دلار ارز ترجیحی در سال 1400 باضافه 20 میلیارد دلار نیمایی که متاثر از دلار 4200 تومانی بوده است و بازار کم عمق نقدی که به راحتی قابل دستکاری شدن است نمی تواند نقطه تعادلی مشخصی داشته باشد و متغیرهایی که بازار را به طور تصنعی به سمت بالا فشار می دهند به دلیل منافع ذی نفعان غلبه دارند و در صورت کنار رفتن متغیر دلار 4200 تومانی به سمت تعادل های واقعی در بازار ارزهای خارجی حرکت خواهد شد که رقم هایی پایینتر از رقم کنونی بازار نقدی است.  

شجاعت دولت در حذف سریع ارز ترجیحی می تواند باعث شود سال 1400 را با آرامش به پایان رسانیده و ضعف ماههای آغازین حرکت کابینه سیزدهم را برطرف کند. فشار روانی رسانه های وابسته به ذی نفعان رانتی گیرنده دلار 4200 تومانی در روزهای اخیر کار دولت و مجلس را دشوار کرده است، اما مقاومت دولت باعث می شود ثمرات آنرا به سرعت درو کند.