نگاهی به قیمت بنزین در کشور

عبدالرضا امینی  با بیان اینکه در شرایط کنونی و در چند سال اخیر ایران در حوزه بنزین خودکفا شده است، اظهار کرد: در شرایط کنونی محصولات پالایشگاه بندرعباس و پایشگاه میعانات گازی خلیج فارس به چرخه تولید اضافه شده و مقداری هم  صادر می‌شود و به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت واردکننده بنزین شویم.

وی با اشاره به لزوم صرفه‌جویی مصرف سوخت از سوی مردم، گفت: در چند سال اخیر پالایشگاه جدیدی ساخته نشده است و عملا ساخت پالایشگاه‌های جدید جزو سیاست دولت‌های گذشته نبوده و غیر از دو پالایشگاه، پالایشگاه‌های قدیمی نیز بازسازی و بهینه‌سازی نشده‌اند  و اگر به همین روال پیش برویم، در درازمدت قطعا با این روند افزایشی مصرف واردکننده بنزین نیز خواهیم شد و حتی بنزین تولیدی کیفیت جهانی نخواهد داشت و این مساله به معنای افزایش آلودگی هواست.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: در بازه زمانی اجرای پروژه ملی کارت هوشمند سوخت منتهی به سال ۱۳۸۶ میزان تولید روزانه حدود ۴۳ میلیون لیتر بود و مصرف روزانه بنزین به مراتب بالاتر از میزان تولید کشور  بود که با اجرا و راه‌اندازی پروژه ملی کارت هوشمند سوخت، وزارت نفت توانست با سهمیه‌بندی بصورت کاملا هوشمند مصرف بنزین را با تولید هماهنگ کند و در آن زمان ما  پیش‌بینی می‌کردیم که در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ میزان مصرف به بالای ۱۲۰ میلیون لیتر در روز برسد که چنین هم شد اما خوشبختانه تولید بنزین هم در آن سالها  افزایش نسبی پیدا کرده بود و مصرف بنزین در طول دو سال خیر به بالای ۱۳۵ میلیون لیتر در روز هم افزایش پیدا کرد.

امینی با بیان اینکه افزایش تعداد خودروی شخصی و افزایش سفرها مخصوصا بعد از کاهش بیماری کرونا و عدم توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی عاملی بر افزایش مصرف بنزین است، گفت: در شرایط کنونی تنها چیزی که بنظر می‌رسد ارزان ماندن بنزین است و البته افزایش قیمت بنزین و سایر مشتقات نفتی به این راحتی نیست چون مشتقات نفتی یک کالای کاملا سیاسی و زنجیره‌ای است و افزایش آن بر بقیه کالاها از جمله رفت و آمد اثر زیادی خواهد  گذاشت.

وی افزود: اخیرا مشاهده شده که اشخاصی ادعا و اظهار می‌کنند که قیمت هر لیتر بنزین در خارج از ایران حدود یک دلار است اما به بیان اینکه در آن کشورها حداقل دستمزد ٣٠٠٠ دلار است خودداری می‌کنند؛ درواقع قیمت هر لیتر بنزین به نسبت حقوق ماهانه می‌شود یک دلار به ٣٠٠٠ دلار، هرچند باید این مساله را با سبد هزینه خانوارها سنجید با این حال شاید البته نه بطور قطع و یقین قیمت پایه بنزین عاملی بر افزایش مصرف بی رویه آن شده است.

او تاکید کرد: در دنیا برای هزینه انرژی به شهروندان کمکی نمی‌کنند اما برای خوراک و لباس امتیازهایی را درنظر می‌گیرند و با حساسیت زیادی سعی می‌شود که قیمت‌های خوراک و پوشاک مخصوصا خوراک افزایش پیدا نکند و همین مساله نیز موجب کاهش مصرف انرژی در اروپا و آمریکا شده است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه باتوجه به شروع فصل گرما احتمال افزایش مصرف بنزین وجود دارد ولی در مجموع احتمال واردات بنزین تصور نمی‌شود اما می‌تواند از میزان حجم صادرات کاسته شود، گفت: عرضه و تقاضا باید به شکلی توسط دولت با ایجاد زیرساخت‌های اساسی و بنیادی مانند توسعه حمل و نقل عمومی مدیریت شود و مردم نیز باید بتوانند در این حوزه نقش موثر ایفا کنند.

امینی با اشاره به لزوم ساخت پالایشگاه در کشور، تاکید کرد: دو سیاست برای این مساله وجود دارد، یک سیاست این است که تمام نفت خام را به بنزین تبدیل و به صادرات آن اقدام کنیم که این سیاست موافقان چندانی نداشته و ندارد، همانطور که دولت‌های قبل نیز کلا به این موضوع اعتقادی نداشتند و متاسفانه در این اواخر هیچ  پالایشگاه جدیدی  نیز ساخته نشد.

وی ادامه داد: حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که این فرهنگ غلط وجود داشته باشد که مصرف افزایش پیدا کند، باید توجه داشته باشیم که جمعیت و تعداد خودروها رو به افزایش بوده و خودروهایی که بعضا از استاندارد کافی نیز برخوردار نیستند عامل موثری بر افزایش مصرف و آلودگی هوا هستند، بنابراین باید پالایشگاه‌های کشور که خیلی هم قدیمی هستند با یک برنامه‌ریزی دقیق مرتب به‌روزرسانی شوند.

به گفته وی، سوخت‌های فسیلی به مرور جایگاه خود را از دست می‌دهند و باطری‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین آن‌ها خواهند شد، با این وجود برای رسیدن به آن مرحله باید به نیاز کشور توجه عمیق داشته باشیم.