بحث چالشی کواکبیان و ایزدی درباره فایل صوتی ظریف

مصطفی کواکبیان، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست مجازی که به همت دفتر نهاد مقام معظم رهبری دانشگاه تهران درباره مسئله سیاست خارجی کشورمان برگزار شد با اشاره به انتشار فایل صوتی ظریف و عواقب آن اظهار داشت: انتشار فایل صوتی اقدام بسیار بدی بود، اینکه چه کسانی در انتشار این فایل مقصر هستند و اینکه از شبکه خارجی معلوم الحالی منتشر شد، اقدام بسیار زشت و بدی بود. لذا اصل افشا شدن این صوت را همه تقبیح و محکوم کردند.

وی با بیان اینکه بعضی از این مسئله سوءاستفاده کردند، یادآور شد: بعضی ها از این جریان سوء استفاده کردند و واکنش هایی به همراه داشت. از پمپئو،ردجان کری و لاواروف گرفته تا در داخل  از جانب دو طرف و دو گروه سیاسی اصلی کشور مسائلی مطرح شد. بنده معتقدم سوء استفاده از این اظهارات نیز اقدام درستی نیست.

** ظریف در فایل صوتی اسائه ادبی نکرده است

کواکبیان با اشاره به محتوای این صوت گفت: این محتوا برای الان و این زمان نبوده و برای سال های بعد بوده است. دولت ها اساسا تاریخ شفاهی دوران خود را برای چند سال بعد ثبت می کنند.  از بهمن سال  99 تا الان مدت زیادی نگذشته است و لذا این اظهارات برای این زمان نبود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه به اعتقاد من جناب اقای دکتر ظریف در این صوت هیچ گونه اسائه ادبی به سردار قاسم سلیمانی  نکرده است، افزود: طبق صوت ایشان گفتند "ما گاهی دیپلماسی را فدای میدان کردیم"  یعنی  اینکه ما می توانستیم در برخی مواقع تفاوتهایی را در دیپلماسی داشته باشم اما به دلیل هماهنگی با حاج قاسم که از  تصمیمات کلی نظام هم بوده گاهی دیپلماسی را فدای میدان کردیم.

کواکبیان با اشاره به اینکه من با هر دو عزیر جلسات و ملاقاتهایی را به دلیل جایگاه و مسئولیت قبلی خود داشته ام، گفت: با سردار سلیمانی چند جلسه و ملاقات داشتیم و احساس کردم با دکتر ظریف رفاقت جدی دارد. از این طرف با دکتر ظریف هم جلسات و ارتباطاتی داشتیم و این مسئله را احساس کردم.

وی با بیان اینکه میدان و دیپلماسی مانند دو بال برای پرواز باید مکمل هم باشند، گفت: نمی توانیم بدون دیپلماسی در میدان موفق باشیم و دیپلماسی اهدافی دارد که در کنار حضور سرداران میدان به دست می آید.

این استاد دانشگاه گفت: آقای ظریف  گاهی اوقات گلایه هایی داشتند؛ مثلا بشار اسد را یکدفعه آوردند با مقام معظم رهبری ملاقات کند، ایشان می گفتند من که مسئول وزارت و سیاست خارجه هستم در جریان نبودم. استعفایی که آن زمان دادند بیشتر به دلیل ناراحتی  از دولت بود و از حاج قاسم و نبود. لذا هیچ دلخوری نبود و اسائه ادبی در صوت نبود. دو طرف شلوغ کردند تا بتوانند از آب گل الود ماهی خودشان را بگیرند.

**انتشار فایل صوتی ضربه به نظام و وزیر خارجه کشور بود

فواد ایزدی نیز در این نشست درباره انتشار فایل صوتی ظریف گفت: انتشار این نوار ضربه بزرگی به سیاست خارجی کشور بود و انتشار این محتوا برای وزیری که همچنان مسئولیت دارد و چندین ماه از این مسئولیت نیز باقی مانده است نیز هم ضربه بزرگی بود.

وی با بیان اینکه با انتشار این فایل صوتی ضربه بزرگی به روابط ایران و روسیه وارد شد، گفت: با اینکه اقای ظرفیت برای بهبود این رابطه زحمت زیادی کشید اما این نوار به کار خود ایشان نیز ضربه زد و دولت باید فکر اساسی برای این مسئله کند. در این بازده زمانی رابطه با روسیه برای ما اهمیت دارد و حتی در خصوص واکسن کرونا ارتباط با روسیه برای ما مهم است.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه انتشار این صوت باعث تقویت نگاه تندروهای آمریکا علیه ایران می شود، گفت: ما در آمریکا با نگاه دو جریان درباره ایران مواجه هستیم؛ گروههای تند و تندروتر، شاهد بودیم اشخاصی مانند پمپئو که جزو گروههای تندروتر هستند از این مسئله سوء استفاده کردند. آنها معتقدند جمهوری اسلامی افرادی که دارای روابط عمومی و زبان خوبی هستند مثل آقای ظریف را وارد سیاست خارجی می کند تا با زبان خود دیپلماتها را سرگرم کند تا جمهوری اسلامی در میدان، کار خود را پیش ببرد. تائید این مسئله از سوی وزیر خارجه کشور به نفع جریان تندروتر است و باعث می شود در این برهه زمانی نتوانیم امتیازهایی را که می توانستیم به خوبی بگیریم. این ضربه دوم بود.

ایزدی با تاکید بر اینکه محتوای ارائه شده در این فایل صحیح نبود، افزود: در همه جا دنیا این طور است و در ایران کمتر که وزیر خارجه کشوری سیاست خارجه کشور خود را تعیین نمی کند بلکه سیاست خارجی کشورش را اجرا می کند. کار وزارت خارجه اداره کردن خودش، سفارت خانه و ارائه پیشنهاداتی برای این مسیر است. در هر نظامی براساس پارلمانی و یا جمهوری بودن آن نظام، سیاست خارجه کشورها در جایی خارج از وزارت سیاست خارجه تعیین می شود.

**وزیر خارجه کشورها سیاست خارجه کشور خود را تعیین نمی کند بلکه اجرا می کنند

وی گفت: در ساختار ما شورای عالی امنیت ملی هم تعیین کننده است، این انتظار که همه پیشنهادات وزیر خارجه باید عملی شود اشتباه است و تکرار این مسئله نیز اشتباهی بزرگتر. برای دوستانی که آقای ظریف را  می شناختند این صوت و نوار چیز جدیدی نبود. وقتی شما این نظر را دائم تکرار می کنید، مشخص است بالاخره از جایی درز می کند، لذا احتیاط همیشه لازم است.

ایزدی خاطر نشان کرد: آقای ظریف 40 سال است در سیاست خارجه کشور فعالیت دارند و حیف است در چنین فضایی قرار گیرد. نگاه ما در این مقوله نگاهی ملی است ،لذا این اقدام ضربه به کشور، نظام و  وزیر امور خارجه بود و از بین رفتن آثار آن نیاز به طراحی، فکر و اصلاح اساسی دارد.

وی پیشنهاد داد به تدریج مفاهیمی که در اظهارات آقای ظریف مطرح شده به بحث گذاشته و تبیین شود  تا در نهایت مشخص شود این حرفها تا چه حد درست است.

ایزدی گفت: اگر بخواهیم در 8 سال گذشته وزرای خارجه متعدد را در دنیا بر اساس تاثیرگذاری لیست کنیم به نظرم اقای  طریف در رتبه اول است. تا این اواخر داستان برجام را دنبال می کرد و به همراه رئیس جمهور طراح برجام بود و موضوع را مدیریت می کردند. الان یکی از نقدها این است که دیگر آقای ظریف حرف آخر را در برجام نمی زند ولی قبلا می زد و تاثیرگذاری ایشان بیش از جایگاه سنتی و رایج یک مسئول سیاست خارجه در کشورها بود. این به خاطر ویژگی های شخصیتی ایشان بود که در بین گروههای سیاسی مختلف و حتی نظامی تاثیرگذار بود. لذا با این فایل صوتی ضربه و ضایعه ای در سیاست خارجی ما ایجاد شد که امیدواریم اصلاح شود.