آغاز اجرای قانون جدید شهروندی آلمان

اصلاحات جدید در قوانین دریافت شهروندی آلمان که پیش‌تر از سوی پارلمان آلمان تصویب شده بود، از امروز پنجشنبه 27 ژوئن اجرا می‌شود و بر اساس آن افراد بیشتری موفق به دریافت شهروندی این کشور می‌شوند.

بر اساس این قوانین جدید، آلمان برای نخستین بار اصل تابعیت چندگانه را به رسمیت می‌شناسد. آلمان پیشتر تنها برای تابعیت چندگانه شهروندان اتحادیه اروپا و سوئیس و کسانی که می‌توانستند اثبات کنند که برای حذف تابعیت دیگرشان با «دشواری‌های ویژه» روبرو هستند، رسمیت قائل بود.

نانسی فایزر، وزیر کشور فدرال آلمان گفت: «بالاخره قوانین ما عدالت را برای جامعه متنوع‌مان پدید می‌آورد. ما بالاخره داستان زندگی و دستاوردهای افراد بسیاری در کشورمان را که مدت زیادی است مهاجرت کرده و به پیشرفت کشورمان کمک‌ کرده‌اند، به رسمیت می‌شناسیم. پیام ما بسیار روشن است، شما به آلمان تعلق دارید.»

حدود ۱۴ درصد از ساکنان آلمان شهروند این کشور نیستند. بنابر آمار دولتی، ۱۶۵ هزار و ۵۴۵ نفر در سال ۲۰۲۲ ملیت آلمانی دریافت کردند. این میزان تنها ۳.۱ درصد از شمار شهروندان خارجی است که دست‌کم ۱۰ سال گذشته را در آلمان زندگی کردند. این عدد در سال‌های اخیر با افزایش روبرو بوده است و متعاقبا، بنابر اعلام دولت‌های ایالتی آلمان، تعداد درخواست‌های شهروندی ثبت ‌شده نیز افزایش یافته است.

قوانین جدید برای شهروندان خارجی که سال‌ها است در آلمان زندگی می‌کنند، حقوق جدیدی قائل می‌شود و دولت ائتلافی چپ‌گرای میانه‌روی حاکم، متشکل از احزاب «سوسیال دموکرات» (SPD)، «سبزها» (Greens) و «دموکرات آزاد» (FDP) امیدوار است که این موضوع با افزایش شمار شهروندانی که موفق به کسب تابعیت آلمانی شده‌اند، منجر به افزایش انگیزه شهروندان خارجی برای ادغام سریع‌تر در جامعه آلمان را پدید آورد.

از سوی دیگر، احزاب مخالف از جمله حزب راستگرای افراطی «آلترناتیو برای آلمان» (AFD) و حزب محافظه‌کار «دموکرات مسیحی» (CDU) مدعی‌اند که این اقدامات از ارزش پاسپورت آلمانی می‌کاهد.

تحولات اصلی در قانون مهاجرت آلمان عبارتند از:

تابعیت چندگانه

افرادی که برای دریافت تابعیت آلمانی اقدام کرده‌اند دیگر مجبور نیستند که از تابعیت پیشین خود صرف نظر کنند.

تسریع روند

افراد می‌توانند پس از پنج سال زندگی در آلمان برای دریافت تابعیت آلمانی اقدام کنند. این میزان پیشتر هشت سال بود.

قدردانی از دستاورد‌های ویژه مهاجران

مهاجرانی که بنابر اعلام وزیر کشور آلمان «دستاوردهای ویژه‌ای در ادغام» کسب کرده‌اند، می‌توانند به جای پنج سال، پس از سه سال سکونت در آلمان درخواست تابعیت کنند. این دستاوردها بیش از یادگرفتن زبان آلمانی است و مربوط به ممتازی در تحصیل و یا زندگی حرفه‌ای، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و یا اقدام برای کسب مناصب دولتی است.

تسهیل تابعیت فرزندان مهاجران

همه کودکانی که در آلمان از والدین خارجی متولد می‌شوند، در صورتی که یکی از والدینشان دست‌کم پنج سال در آلمان زندگی کرده و شهروندی دائم این کشور را دریافت کرده باشد، مجاز به اخذ تابعیت آلمانی خواهد بود.

مقررات بحث برانگیز پیشین که فرزندان شهروندان خارجی را مجبور می‌کرد که پس از ۱۸ سالکی تابعیت خود را انتخاب کنند، اکنون لغو شده است.

مقررات ویژه برای نسل موسوم به «کارگر مهمان»

نسل موسوم به «کارگر مهمان» یعنی شهروندان عمدتا ترکیه‌ای که در ۱۹۶۰ میلادی برای کار به آلمان غربی مهاجرت کرده بودند، برای دریافت شهروندی آلمان دیگر الزامی به شرکت در آزمون تابعیت ندارند و تنها باید مهارت‌های شفاهی زبان آلمانی خود را اثبات کنند. انتظار می‌رود که افراد بسیاری از این فرصت استفاده کنند. این برنامه همچنین برای افرادی که تحت برنامه‌ای مشابه به آلمان شرقی مهاجرت کردند را منتفع می‌کند.

تامین زندگی

اگرچه قوانین جدید دراصل برای همه اعمال می‌شود، اما کسانی که قصد اخذ تابعیت دارند همچنان باید ثابت کنند که می‌توانند از پس مخارج زندگی خود برآیند. «کارگران مهمان» از این شرط نیز مستثنی هستند.

تعهد به دموکراسی و مبارزه با نژادپرستی

تعهد به نظام دموکراتیک مندرج در قانون اساسی آلمان، همیشه برای هرکسی که درخواست تابعیت این کشور را دارد، یک اصل الزام‌آور بوده است. در حال حاضر هرکسی که مرتکب اعمال نژادپرستانه، یهودستیزانه یا سایر اقدامات غیر بشری شده‌اند و یا کسانی که چندهمسری هستند، واجد دریافت پاسپورت آلمانی نخواهند بود.

کسانی که به تازگی تابعیت آلمانی دریافت کرده‌اند نیز باید متعهد به حفاظت از زندگی یهودیان در این کشور باشند. انتظار می‌رود که سوال‌های آزمون تابعیت نیز بر همین اساس تغییر کند.